Atma Türkü
Karadeniz müzik ve türküleri kendilerine has olan özellikleri sayesinde diğer türkülerden çok farklıdır. Bu türkülerinde kendi içinde en farklısı atma türkülerdir. Atma Türkü Rize kültürünün en derin özelliklerindendir. Karşısındaki olguya ve kişiye karşı olabileceği gibi iki kişi arasındada gerçekleşir. Buna da karşı beri atma türkü denir.
İki mısra yada dört mısra halinde söylenir. Eskiden normal yaşam içerisinde herkes atma türkü söylerdi. Atma türkülerin kendine özel bir konusu yoktur. Kemençe ve mızıka eşliğinde yada enstürmansız her konuda önceden hazırlık yapılmadan doğaçlama söylenmektedir. Düğünlerde, derneklerde, sünnetlerde, çay bahçelerinde, imece eratlıklarında, yayla şenliklerinde, kızların ve erkeklerin birbirlerini rakip gördükleri direkt duygusunu ifade edemeyenlerin atışmalarıyla ortaya çıkmıştır.
Ülkemizin sosyal ve ekonomik olarak değişimi ile birlikte atma türküler ve atma türkü sanatçılarının nesli tükenmeyle karşı karşıya kalmıştır. Günümüzde atma türkülerimiz usta sanatçılar tarafından söylenmektedir. Yada doğaçlama yerine yazılı okumalı olarak yapılmaktadır.
Atma türkü temalarında doğa sevgisi, yayla hayatı, sevdalık, gurbet özlemi, sevgi, ayrılık ve kavuşma konularının yanı sıra muzip, aşağılayıcı komik ifadelere sürekli olarak ratlarız. Karadeniz insanının günlük yaşantısına ait her şey atma türkünün konusu olabilir. Atma Türkü insanların açıktan söyleyemekdikleri duygu ve düşüncelerini türkülerle anlatılmasına yardımcı olurlar. Örneğin Rizeli bir genç erkek ailesine ve sevdasına evlenmek istediğini Atma türkü ile ifade eder. Yada bir Rizeli kızgınlığını ve kırgınlığını atma türkülerle karşı tarafa iletir.
Halk ozanı Osman Efendioğlu'na 2016 yılında Cumhurbaşkanlığı tarafından Yaşayan İnsanların Hazinesi Ödülü verlmiştir.
Karşıya kaya derler,
Keçiye yaban derler.
Nekadar güzel olsan,
Adına çoban derler.
İnelum derelere
Tutalum alabaluk
O kiz ananlan baban
Etmedimi sevdaluk.
Ali Faik TAŞ:
Unutuldu dedeğun kültürü yaşatalum
Varsa türküsü olan haburda paylaşalum.
Davut Ali SUİÇMEZ:
Atma türkü dededen kaldi bize hatıra
Akıldan geçenleri dökeriz hep satıra
Ali Faik TAŞ:
Suiçmezin Gökhan'ı vardı Faik dedesi
Atma türkü atarak tavlanmıştı nenesi
Gökhan SUİÇMEZ:
Ah gidi zalim hayat ayırdı bizi bizden,
Bana türkü atarsın şimdi gittiğin yerden.
Davut Ali SUİÇMEZ:
Nenesi Suiçmezdu kolay kolay tavlanmaz,
Yaz ayı gelduğunde kara tavuk avlanmaz
Ali Faik TAŞ
İstersen bir araştır nedur olayın asli,
Dedem yaman adamdı hem zeki hemde kasli.
Davut Ali SUİÇMEZ
Dedeni meth edersun bilmem onun kasini
Suiçmezlerden aldı deden kızın hasini
Gökhan SUİÇMEZ:
Ben sizlen baş edemem siz bu işin ustasi,
Aradan çekileyim siz adamlarun hasi.
Davut Ali SUİÇMEZ:
Atma türki işine lazim gelur ustaluk,
Herzaman yazaruz biz gelmez ise hastaluk.
Ali FAik TAŞ:
Bida oturup yazmak biraz isteyi zaman,
Habib başkan görseydi cevap verırdi haman.
Davut Ali SUİÇMEZ:
Senun zamanun boldur yaz doldur buralari
Bende gelur yazarum açmadan aralari.
Ali FAik TAŞ:
Zaten seni duşundum lazim gelur çalişmak
Bizde okuruz elbet duşunsa biri yazmak
Önde gelen atma türkücülerimiz
Halil KODALAK, Hacı Ali ÖZDEMİR, Osman Efendioğlu, Ahmet ÇAKAR, Çaloğlu YUSUF, Remzi BEKAR, Hasan SÖZERİ, Bahattin ÇAMURALİ, Sırrı ÖZTÜRK, Katip ŞADİ, Kemal ÇABA, Kemal İPŞİR, Piçoğlu Osman GÖKÇE, Fehmi ALAN, Rizeli Sadık AYNACI, Salanoylu Mehmet YAVUZ, Hüseyin DİLAVER, Faik Oğlu Yahya TAŞ, Dere ağası Arif Ali SUİÇMEZ, Goryanalı HÜSEYİN, Maçkalı Hasan TUNÇ, Osman GENÇ, Yahya Oğlu Hacı Ali Faik TAŞ, Harun Oğlu Davut Ali SUİÇMEZ
Araştıran : Gökhan SUİÇMEZ
